Bibliografie > Zelfstandige publicaties
ZOMER TE TER-MUREN
Het 2de boek over De Kapellekensbaan N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam, [eind april] 1956 Gebonden (met stofomslag) en ingenaaid, 570 p., resp. 15 x 22 en 13,5 x 22,5 cm. 055) Flaptekst: Naar de inhoud en naar de bouw sluit dit machtige werk aan op ‘De Kapellekensbaan’, Boons onvergetelijke schepping, die door velen wordt beschouwd als de meest opmerkelijke roman van na de oorlog. Dit betekent dus dat de Ondine-roman in cursieve letter wordt voortgezet, afgewisseld met de commentaren van Boontje en zijn vrienden, die allen op de een of andere wijze ook Boontje zijn. Want de boeken over de Kapellekensbaan zijn geen ‘romans’. Ze zijn een zelfgeschapen wereld, een houding in de tijd, een geestelijk klimaat, Boons allesomvattende en adembenemende poging om al schrijvende het leven alsnog leefbaar te maken. iehier wat Boon er zelf van zegt: Dit is dan het tweede boek [Verder volgt de tekst van de proloog][met vervolg op achterflap]. Stofomslag en band: Jef Koning p. 7: [Proloog]: Dit is dan het 2e boek over de kapellekensbaan - het 2e boek over ondine en oscarke, over haar broer valeer en al de andere helden die ge in het 1ste boek over de kapellekensbaan reeds hebt ontmoet... maar met nog een heleboel anderen erbij als daar zijn de dochters van ondine, judith en mariette met haar grote mond, en hun broers maurice en Leopold die mij de vagebonden worden! Allen groeien zij op rondom ondine en oscarke die oud worden en een bril moeten dragen en een breukband of iets in die aard. Gelijk paddestoelen schieten de kinderen rond hen op, en samen met die kinderen schieten ook nog andere vreemde dingen op: techniek en mecaniek, werkloosheid, fascisme en oorlog. En zie, terwijl zij stilaan oud worden en zich bij veel dingen gaan neerleggen, naderen zij Onze tijd... naderen zij de tijd waarin johan janssens leeft, en boontje en kramiek en tippetotje, en wie-nog-allemaal. De roman van onze heldin ondine, en de roman van onze andere held boontje, komen steeds dichter en dichter naar elkander toe... En dan - ach, het is alweer een zee, een chaos en nog méér, het spijt mij genoeg - maar het is niet meer zozeer de roman van het socialisme, het is meer de roman van de enkeling in een wereld van barbaren: dit boek is opgedragen aan u, dit boek is enkel en allen geschreven voor u - gij enkeling, midden deze wereld van barbaren. Inhoud: [De hoofdstukken die geheel cursief werden gezet (de Ondineke-roman) worden hier cursief aangegeven, de hoofdstukken waarin enkele cursief gezette passages voorkomen worden vooraf met # gemerkt. De hoofdstukken die in latere drukken, de z.g. ‘bekorte versies’ werden weggelaten worden aan het eind van de titel met * aangegeven.][Verder als 01.07-DE KAPELLEKENSBAAN]. [In de 3e t.e.m. 6e druk beginnen de hoofdstuktitels met een kapitaal]. [Het eerste hoofdstuk met als titel deze ietwat zonderlinge gedachte van ondine: alleen het kleine kostbare ogenblik telt Voor elise / Aan ondine / De jonggehuwde / Verleef ik mijn leven? / De lange arm / Eckermann / De weide / # Voor vrijheid en welstand / Wie een ei wil eten... / Oscarke moet werk gaan zoeken / Het laatste weekblad / # Brief van tippetotje / Komt niet elk ding op zijn tijd? / De droom over de pijp / # Tolfpoetserij / Ik heb geen werk gevonden / Ut diecke boecken / 'k Hore den avond tuiten / Het duister / De treinramp / De kat van siekegheest, de student / De maag van siekegheest, de student / De blinde muur / Ik heb werk / # De luiheid van siekegheest, de student / De mens / In de tent van emballage / Aan een feit valt niet te tornen / Is de sfinks hol? / Dat ik leef / De droom van tolfpoets / De aap komt uit de mouw / # De biecht van de peperbus / Eindelijk verschijnt jeannine / # Armoe is geen schande / Aan de boorden van de ourthe / Waar is de eenzaamheid? / Het eenzaam land van oscarke / Over de zotten / Er is te veel in het leven / De laatste dagen der mensheid / De laatste dagen van ondine? / Nihilisme dat er geen is / Het ware nihilisme / # Janpietersen, de cleyne / Oscarke verlangt klaar te zien / # Ik kán het niet geloven / De afbakening / De nieuwe roman / Geen nieuwe roman, maar een commerce / Met tippetotje in parijs / Het kind... iets niet de moeite waard / De hoofdzaak is steeds iets anders / Joke tussen de puinen / Ook een kloof / Het zwart schaap in de familie der derenancourts / Op den wilden boef / # Vergissingen * / Dromen is geen bedrog / Meehuilend met de wind / De interpellatie * / De coalitie ... aan de ene kant / # De laatste van hun tijd / Gedichten voor de arbeider * / De coalitie... aan de andere kant / De zinkende hond /# Het opstel / Leve het socialisme / Hamlet is in china / Het station van agterdenbergh / Op en neer? / Ondine: een dame / De fantast / De spiraalgang * / Gebruik de mens * / Gebruik de mens (bis) / # Eet meer mens! / De zetel van bryske / Tippetotje leeft nog! * / Weg met kierkegaard! / Braakgrond / De kerstboom / Wat is dat, geluk? / Gelukkig nievejaar / Hoe oud zijn we? * / Het einde / Het definitieve einde Een nieuw hoofdstuk, maar welke titel moeten wij het geven? Misschien die stuntelige woorden van valeer: uw geluk, dat is iets waar ge moet om vechten # De zetel van valeer / De zetel van oscarke / # De zetel van ondine / 1750 * / Vrouwen * / De doden spreken niet / Met het bloot mes * / Oscarke, en zijn onverschilligheid / Buiten de wet / De sentimentele meneer / Brussel is brussel / De bankdirecteur / Wie is de heer vreekant? / Een bittere grap... een sociale grap / De muur / # De ruiters van marini / Het einde van de muur / Den berg af / Karnavalzotten / L'homme / De windblaas / Ja * / Ook ondine knikt van ja / Spanjolen en pandoeren * / Soldaten van lodewijk de vijftiende * / Niets dan wind / Het werk van de beul * / Aangebrande pap * / Alles is iets / # De tentoonstelling / Neonlicht / Gij zijt allen dezelfde / De baron / Ratten / De krankzinnige directeur K. / Ook in het kabinet ligt een rat / Wensdroom van een hovenier / En nog een andere wensdroom... / Godver-domme / Ergens in europa / Het vliegt weg! / Zal men op onze graven spuwen? / Ergens in europa... bij ondine / Een aanslag * / De zot van worteghem * / Een stuiver gespaard is een stuiver gewonnen / Notaris woese * / Twee vrouwen * / De dood van bryske / De vervloekte bladzijde / Het is niets / Theocratie / Zonder het geloof is de zaligheid onmogelijk / De laetste hoeck / Een sprookje voor 1 mei / Werkelijkheid van 1 mei / Een dagboek / Aanval op het kasteel * / Drama in vlaanderen / Volk in vlaanderen / Dode zielen / De droom / De stilte / Invloed van Boone / De zaag / Het gesprek / Een doorgezaagde ondine / De zakkenrollers / Het averechte schilderij / Ondine wordt dik en oscarke mager / Wandeling A / Wij reizen om te leren / Dode romans / Dode bloesem? / # Hoe ver staan we nu? * / Een ontdekker / Klei is klei / Jan de lichte aangehouden! * / Kermis in de stad der 2 fabrieken * / Is valeer... oscarke geworden? / De vergissing / Zijn er dan geen socialisten meer? / De zang der vogelen / Het huizekotje en uw roman / Dag meneer de paster! / De laatste bladzijde Een kleine vergissing tussen millioenen andere Het nieuwe hoofdstuk / Oscarke gaat het nieuwe hoofdstuk in / Het zijn de anderen / De dode vogel / De rups * / Een rups van een kind [3e t.e.m. 6e druk: Een kind] / Gij kwelt u teveel met alles, oscarke! / De slak / Een synthese * / De vreemde vrouw * / Oscarke gaat ondine een mep geven / De vrouw van jan de lichte krijgt een mep * / De laatste vlieg * / Er zijn parias met een grote P, en parias met een kleine P * / Oscarke heeft zich vergist in de mist / Op roo-kauter * / De diefstal van johanna tange * / Och... boeken zijn maar boeken / Kinderen zijn zo schoon * / Het probleem der versleten schoenen * / Piano in de avond / Een onbewogen ondine / Andreus mottebal [3e druk e.v. Johan janssens] ontmoet de baron / Leve de overwinnaar! * / Mokerslagen / Brave zotten / De vis wordt duur betaald* / De bibliotheek * / Het geneesmiddel / Een rechterlijke dwaling * / Sombere dag * / De bandagent / # Dode blaren * / De kruiwagen is niet meer * / Lowieke boone / Achja ... lowieke boone! * / De karnavalfiguur / Lord lister / Bij witte sneeuw / De schele wereld / Ter recensie * / Het album * / De oorlog is gedaan! / Marken met nullen / De keizer komt! * / Wachtende mannen * / Met de stroom mee? / Bij winter en slecht weer * / De revolutie van 14-18 / Welke bek kiest ge? * / De bek van het oosten * / Het masker van het westen * / Nogmaals de revolutie / ...doch een revolutie van haken en ogen / Een karnaval-revolutie / Ik ben tippetotje* / Al die oorlogsverhalen / Het wijf der revolutie / Het einde der revolutie / Droom / Dromen zijn geen bedrog * / Waar is de ware revolutie ? [? ontbreekt in de 3e t.e.m. 6e druk] / De rubbertapper * / Het masker / Lachende maskers * / Waar is mijn huis? / Winterappelen*/ Valeer ziet de kinderen van ondine / Bij vreemden / # Een terugblik / De woede van valeer / Kramiek trekt de streep Vierde en laatste hoofdstuk: wij, enkelen, in een wereld van barbaren Wij, de enkelen / Moderato / Wie is barbaar? / De vloek / Ook de anderen roepen luider / Mijn auto / Den laetsten hoeck / Den isengrimus / Met de handen in de schoot / Het bos der mensen / Wat zit ge daar eigenlijk te denken? / Levensverhaal van marilou * / Gedachten van oscarke / Bij boone / Wereld zonder vrouwen / Dode vlinder * / Oscarke gaat werk zoeken / De baron is niet meer / Braaf en ongelukkig / Kwetterende mussen / Het huis te harlem * / Os / Als rome brandt * / Grauwe bloemenstraten / Tot straks / Bittere rijst * / Een ceder van plastic / Hart en bril / Foto van jeannine / Aangenaam, mijn naam is konijn * / Onpeilbare leegte / Een onderzoek * / Een paar klompen / Losgeslagen boei * / Een halve frank / Roman der toekomst * / Het doelloze geluk / Het koude kacheltje / Koek en deeg / Maartse buien / De poort valt dicht / Donkere kamer * / Mosselen met frit / Lege fles / De andere glemmasson / Zelfbedrog / Ik ben zwanger / Grashalmen * / Mijn kinderen * / Wetenschap contra kunst / Avond in de regen / Met hamer en sikkel / Naald en mens / Belachelijke dood / Steenkapper gevraagd / Eeuwig herbeginnen / Het laatste monument / Met de hoed in de hand / Onweer in de lente /# De hond in het vreemde hok Alhoewel ons boek een einde heeft genomen, een definitief einde - schrijven wij, over de grenzen heen, nog een laatste hoofdstuk: deemstering over het bos Kunt ge zwijgen? / Komende wereld / Willens nillens... / Betrekkelijke wereld / Meiregen / Bescheten wereld van oscarke / Het laatste sociale paard / De theorieën van mariette / Wat peper en zout / De korte haren / Aan de hazelstruik / De bende der barbaren / Regen over het bos / Deemstering der goden / Grijs en wat roze / Slot /# Orgelpunt] p. [571]: Aanvang van ‘De Kapellekensbaan’: september 1942 Einde van ‘Zomer te Ter-Muren’: october 1953 054 Ook hier tal van voorpublicaties. Zie 01.07-DE KAPELLEKENSBAAN. 055 De oplage bedroeg 2500 exemplaren, waarvan 1500 exemplaren werden opgebonden. 1960 [september]: 2e druk [Als de 1e druk] N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam Gekartonneerd (met stofomslag), 570 p., 15 x 22 cm. [1000 exemplaren, de plano's van de 1e druk] 1966 [maart]: [3e] Herziene druk N.V. De Arbeiderspers/ABC-Boeken, Amsterdam (Grote ABC nr 39) Paperback, 396 p., 12,5 x 20 cm. p. [4]: Omslag: Jef Koning p. [5]: Bij de derde druk: “Hier is het nieuwe ‘Zomer te Ter-Muren’, dat gewoon ouwe ‘Zomer te Ter-Muren’ mag genoemd, maar met 104½ bladzijden uit weggescheurd. 104½ bladzijden! zal men uitroepen... Maar dan heeft die toch heel wat geschreven dat de-moeite-niet-waard mag genoemd! Dat is ook zo, ik heb nu eenmaal van het goede teveel geschreven. Maar algelijk, de bladzijden waarover een kruis werd getrokken, mogen gerust in de boeken van veel anderen bijgeplakt... dan zouden ze tenminste óók wat geschreven hebben. Het kan me niet schelen, dat u me een verwaand jongetje gaat vinden. Ik liet me veel te lang in het hoekje drummen. Zoals Salvador Dali wil ik alleen nog over mezelf spreken als over het Genie. Wie in deze tijd bescheiden blijft, die staat voor het hele leven achteraan. Wie echter met de ellebogen werkt en de ridderorden op de borst speldt, krijgt meteen een standbeeld. En een standbeeld wil ik hebben, levensgroot, op de grote markt van mijn geboortestadje. Toeristen moeten het komen aankijken, schoolkinderen krijgen de gebeitelde inscriptie van buiten te leren - geboren 1912 gestorven 1989 - en de honden zullen er pootje tegen heffen. De eerste steen van mijn standbeeld leggend, nam ik dan dit boek ter hand, om er alles uit weg te scheuren dat mijn grootheid in het gedrang kon brengen. Eerst gingen alle bladzijden weg, behalve één, waarin het aan het regenen is. Die ene bleef, omdat nog steeds de mogelijkheid bestond dat een deskundige zeggen ging: - Zijn boek heet Zomer te Ter-Muren en het regent er nooit eens in ... Hebt u reeds een zomer gekend, waarin het niet regende? En tenslotte ging er op advies van Kramiek, held uit dit boek, de rest uit weg. Hij was het immers die de historische woorden sprak: ‘Wat in uw werk ontbreekt, is dat wat er teveel in is.’ Alles werd nu net afgewogen. Ik mag met gerust geweten op mijn voetstuk plaatsnemen en verstenen. L.P.B. Achterplat: Dit boek - naar inhoud en naar constructie aansluitend op De Kapellekensbaan - zou men de bijbel van de anarchist kunnen noemen. Het zet de Ondine-roman in cursieve letter voort, afgewisseld door de commentaren van Boontje en zijn vrienden, zodat het is of tegelijkertijd met de schrijver ook zijn personages de historie die zij meemaken vertellen en bepraten. Hier wat Boon zelf van dit boek zegt: ‘Dit is dan het tweede boek over de Kapellekensbaan - het tweede boek over Ondine en Oscarke, over haar broer Valeer en al de andere helden die ge in het 1ste boek over de Kapellekensbaan reeds hebt ontmoet... maar met nog een heleboel anderen erbij, als daar zijn de dochters van Ondine, Judith en Mariette met haar grote mond, en hun broers Maurice en Leopold die mij de vagebonden worden! Allen groeien zij op rondom Ondine en Oscarke die oud worden en een bril moeten dragen en een breukband of iets in die aard. Gelijk paddestoelen schieten ook nog andere vreemde dingen op: techniek en mecaniek, werkloosheid, fascisme en oorlog.’ Dit boek alleen al rechtvaardigt de lof die Boon in de Moderne encyclopedie der wereldliteratuur krijgt toegezwaaid: ‘Een als gedrevene en om zijn weergaloze scheppingskracht unieke verschijning in de moderne Nederlandse literatuur. De enige figuur in onze letteren in die zin met hem vergelijkbaar is Multatuli.’ [4000 exemplaren] 1971 [= januari 1972]: 4e druk: [2000 exemplaren][Zetsel van de [3e] druk] Achterplat: [Kleine wijzigingen t.o.v. de 3e druk, tekst luidt vanaf de tweede alinea:] Hier wat Boon zelf van dit boek zegt: ‘Dit is dan het tweede boek over de Kapellekensbaan - het tweede boek over Ondine en Oscarke, over haar broer Valeer en al de andere helden die ge in het eerste boek over de Kapellekensbaan hebt ontmoet... met nog een heleboel anderen erbij, als daar zijn de dochters van Ondine, Judith en Mariette met haar grote mond, en hun broers Maurice en Leopold die mij de vagebonden worden! Allen groeien op rondom Ondine en Oscarke die oud worden en een bril moeten dragen en een breukband of iets in die aard. Gelijk paddestoelen schieten ook nog andere vreemde dingen op: techniek en mecaniek, werkloosheid, fascisme en oorlog.’ Dit boek alleen al rechtvaardigt de lof die Boon in de onlangs verschenen Moderne encyclopedie der wereldliteratuur krijgt toegezwaaid: ‘Een als gedrevene en om zijn weergaloze scheppingskracht unieke verschijning in de moderne Nederlandse literatuur. De enige figuur in onze letteren in die zin met hem vergelijkbaar is Multatuli.’ Over De Kapellekensbaan * [W.F. Hermans: 01.07-DE KAPELLEKENSBAAN, 14e druk] 1973 [september]: 5e druk: Idem. Omslag Wout Muller [4000 exemplaren][Zetsel van de [3e] druk] 1974 [augustus]: 6e druk: De Arbeiderspers/Querido, Amsterdam [Verder als 5e druk] [4000 exemplaren][Zetsel van de [3e] druk] 1979: [7e] druk in: 01.62-DE KAPELLEKENSBAAN/ZOMER TE TER-MUREN [De tekst van Zomer te Ter-Muren is vanaf nu die van de oorspronkelijke 1e druk] 1979: [8e] druk: Idem 1980: [9e] druk: Idem 1985: 9e [= 10e] druk: Uitgeverij De Arbeiderspers/Em. Querido's Uitgeverij B.V, Amsterdam (Grote ABC nr 39) Paperback, 547 p., 13,5 x 22 cm. p. [4]: Omslag: Wout Muller Achterplat: [Als [3]e druk, kleine onbetekenende tekstwijzigingen] 1995: 11e druk: Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen [Werkuitgaven] Gebonden (met stofomslag), 580 blz., 14,5 x 22,5 cm. Omslagillustratie: Sieb Posthuma Flaptekst: Deze elfde druk van Zomer te Ter-Muren verschijnt als tweede deel in AP's Boon-werkuitgave. Teksteditie en nawoord zijn verzorgd door het L.P. Boon-Documentatiecentrum van de Universitaire Instelling Antwerpen. Zomer te Ter-Muren heeft bij publiek en kritiek steeds in de schaduw van De Kapellekensbaan gestaan, maar Boon zelf verklaarde: ‘Ik voelde me bij het schrijven ervan als op vleugelen naar de top gevoerd. Nog steeds kan ik de laatste bladzijden van de roman over Ondine en haar dochters, en de anti-roman over Tippetotje in het bos, niet herlezen zonder me af te vragen wie me bij het schrijven ervan de hand heeft vastgenomen en gezegd heeft: Kom, sukkeltje, ik zal je wat helpen.’ In De Kapellekensbaan leeft het dromerige Ondineke, maar in Zomer te Ter-Muren leeft het wijf Ondine, die honderdmaal groter, duivelser en menselijker is geworden.’ De navrante levensroman van dit titaantje blijkt niets minder dan de familieroman van ons allen, mensen van een hopeloos ontwrichte tijd. Samen met de schilderes Tippetotje, de kantieke schoolmeester en al die andere spoken van de Kapellekens-baan demonstreert de verteller Boontje dat het in ons woekerende nihilisme en cynisme het resultaat is van een volkomen logisch proces. De oude goden sterven, en een hele beschaving gaat onherroepelijk ten onder. De vraag hoe het nu allemaal verder moet en de eis om te breken met het oude maken dit tweede boek over de Kapellekensbaan zo brandend actueel. Meer nog dan de klassieker De Kapellekensbaan is Zomer te Ter-Muren, dé grote roman van onze eigen kapotte tijd. [Vervolg achterflap:] * Hij was de grootste prozaschrijver die Vlaanderen heeft voortge-bracht, de meest gedrevene, de meest bevlogene, de eerlijkste, hij die het meest heeft gedurfd. Hij was de minst aanstellerige en de minst ijdele temidden van de windbuilen en luchtballons die het gezelschap zijner collegae in de letteren vormden. - Jeroen Brouwers in De Bierkaai. Kladboek 2 Een boek van 570 bladzijden, waaraan velen misschien niet eens zullen beginnen, maar dat voor enkelen, en wij weten dat hun aantal gedurig aangroeit, weinig minder dan een bijbel mag heten, een werkelijk reservaat, maar niet alleen van uitgelezen specimen, maar ook van ongedierte en verderf. Met daarbij, eens te meer, die buitengewone poëtische kracht, die nu volledig tot haar recht komt, stevig onderstut wordt door de psychologische kennis, de taalvaardigheid en de levenskennis van een auteur, die zijns gelijke niet heeft in de hedendaagse Nederlandse letteren. - Jan Walravens in De Vlaamse Gids van juli 1956 * Boons boeken hebben geen begin en geen eind, als de branding van de zee. De kleine man wordt onophoudelijk bedrogen door de machtige rijke man. In die strijd staat de vrouw aan de kant van het geld en de macht. Dit is het eenvoudige gegeven waarover Boon zijn eindeloos aangrijpende litanieën schrijft. W.F. Hermans in Het Vrije Volk (7 juli 1956) * Dit boek, waaruit wij het talent zien gulpen als bloed uit een gescheurde slagader, staat desondanks aan de tegenpool van de uiterlijke - tot op zekere hoogte - innerlijke harmonie, die alle superieure kunstscheppingen kenmerkt. - Paul Hardy in Gazet van Antwerpen (18 september 1956) p. [5]: [Proloog] p. [7]: Zomer te Ter-Muren p. 543: Kris Humbeeck & Bart Vanegeren: Het spookt op de Kapellekensbaan p. 576: KH, BV & PdW [Kris Humbeeck, Bart Vanegeren & Paul de Wispelaere]: Verantwoording
|
